Amaç:

Üst gastrointestinal (GİS) kanamalar günümüzde mortalite ve morbiditenin önemli bir nedenidir ve halen hastaların takip ve tedavi maliyetleri yüksektir. Bu çalışmada üst GİS kanamalı hastaların risk skorlarının mortalite ve morbidite öngörüsündeki değerliliği araştırıldı.

Yöntem:

Çalışmada Ocak 2015-Ocak 2016 tarihlerinde, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği’nin acil servisine üst GİS kanama tanısı ile gelen hastaların dosyaları retrospektif olarak incelendi. Endoskopik incelemelerde varis (özofageal ve gastrik) ile gelişen üst GİS kanaması varlığı görülen hastalar çalışmaya alınmadı. Endoskopik bulgulara göre Forrest sınıflaması yapıldı. Forrest sınıflamasında kanayan ülserler görünümlerine göre şu şekilde sınıflandırılmaktadırlar: ‘‘Forrest 1a; fışkırır tarzda aktif kanama’’, Forrest 1b; ‘‘sızıntı tarzında aktif kanama’’, Forrest 2a; ‘‘kanamayan görünür damar’’, Forrest 2b; ‘‘yapışık pıhtı’’, Forrest 2c; ‘‘düz pigmente lezyon’’, Forrest 3; ‘‘kanama bulgusu yok’’. Rockall skorlaması sınıflandırması yaş, nabız, sistolik kan basıncı, komorbid hastalık gibi klinik kriterlerin yanında, endoskopik tanı ve hemoraji gibi endoskopi bulgularına göre hesaplandı. Buna göre üçten düşük skor iyi prognozu gösterdi. Glasgow-Blatchford risk skorlama sınıflandırması üre azotu, hemoglobin, sistolik kan basıncı, nabız, melena varlığı, senkop, karaciğer hastalığının varlığı, kalp yetmezliği bulunması durumlarına göre hesaplandı. Bu skorlamada hastalar 0-23 puan aralığında olabilir ve skor artışına göre endoskopik müdahale gereksinimi de artmaktadır.

Bulgular:

Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 57,39±19,14 yıl idi. Olguların %72’si (n=121) erkekti. Olguların başvuruda %88,7’sinde melena varlığı görülürken, %61,9’unda peptik ülser, %12,5’inde genel cerrahi konsültasyon yapıldığı görüldü. Olguların Forrest sınıfları arasında yatış süreleri, kan transfüzyonu skor ortalamaları açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı (p>0,05). Rockall ve Glasgow-Blatchford skorunun yatış süresi, kan transfüzyonu ihtiyacı, tekrar kanama, yoğun bakım takibi, cerrahi girişim ve mortalite görülen olgularda daha yüksek değerlere sahip olduğu bulundu (p<0,05).

Sonuç:

Rockall ve Glasgow-Blatchford risk skorlarının morbidite ve mortalite oranları ile ilişkili olması hastaların sadece endoskopik görüntülerine göre değerlendirilmemeleri gerektiğini göstermiştir. Geniş çaplı prospektif çalışmalarda, üst GİS kanamalı hastalara yaklaşımda bu skorlamalar kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler: Risk belirlenmesi, risk skorları, üst GİS kanama