Amaç:

Biz bu çalışmada, anevrizmal subaraknoid kanamanın (SAK) erken döneminde hastaların serum endotelin ve von Willebrand faktörü (vWF) düzeylerinin sağlıklı kişilere göre artışını belirlemeyi ve klinik ve radyolojik bulgulara göre analiz etmeyi amaçladık.

Yöntem:

Çalışmamız, Ocak 2018 ile Ocak 2019 arasında anevrizmal SAK nedeniyle hastanemiz acil servisimize başvuran 36 olgunun oluşturduğu prospektif bir çalışmadır. Kontrol grubunu, hastalarımızla aynı demografik özellikleri taşıyan sağlıklı bireyler oluşturdu. Anevrizmal SAK tanısı, başvurudan sonraki ilk 6 saat içinde bilgisayarlı tomografi (BT), BT anjiyografi ve dijital anjiyografi ile doğrulandı. Hastaların kan numuneleri şiddetli baş ağrısının ortaya çıkmasından sonraki 6 saatlik sürede toplandı. Hastaların ve kontrol grubunun kanlarında endotelin ve vWF düzeyleri fotometrik yöntemlerle ölçüldü. Sonuçlar, sağlıklı kişilerin endotelin ve vWF düzeyleri ile ve hastaların Glasgow Koma skalası (GKS), Fisher skalası (FS) sonuçları ile karşılaştırılarak korele edildi.

Bulgular:

Çalışmamıza dahil edilen 36 hastanın 24’ü (%66,7) kadın ve 12’si erkek (%33,3) idi. Ortalama yaş 52,13±14,40 (dağılım: 19-80) yıldı. Hastaların başvuruları sırasında GKS ve FS sırasıyla ortalama 11,3 ve 3,1 idi. Kontrol grubuna yaş ortalaması 49,6±11,7 (dağılım: 22-76) olan 36 (24 kadın ve 12 erkek) sağlıklı birey dahil edildi. Hastaların FS skorları ve GKS skorları arasında anlamlı negatif korelasyon bulundu (r=-0,501, p=0,002). Hastaların GKS skorları ile endotelin ve vWF değerleri arasında anlamlı bir korelasyon saptandı. GKS skoru düştükçe artan oranda bir endotelin ve vWF değerleri olduğu görüldü (r=-0,465 p=0,004, r=-0,465 p=0,004). Hastaların FS skorları ile endotelin ve vWf değerleri arasında da anlamlı bir ilişki kaydedildi. FS skoru arttıkça artan bir endotelin ve vWF değerleri olduğu görüldü (r=0,571, p<0,001, r=0,538, p=0,001).

Sonuç:

Ortaya çıkan kanıtlar, anevrizmal SAK ile ilişkili nöral hasarın akut fazlarında enflamasyonun önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Çalışmamız anevrizmal SAK hastalarında kanamanın ilk gününde serum endotelin ve vWF düzeylerinin arttığını ve bunların GKS ve FS skorlarıyla ilişkili olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Endotelin, Fisher skalası, subaraknoid kanama, von Willebrand faktör