Amaç:

Çölyak hastalığı (ÇH), demir eksikliği anemisinin (DEA) iyi bilinen bir nedenidir. DEA, özellikle subklinik veya atipik ÇH olan hastalarda, ÇH’nin tek klinik belirtisi olabilir. Histolojik inceleme en önemli tanı aracıdır. Çalışmamızda nedeni bilinmeyen DEA ile başvuran hastalardan alınan duodenal biyopsilerin ÇH tanısındaki rolünü ve nedeni bilinmeyen DEA’lı hastalarda ÇH prevalansını incelemeyi amaçladık.

Yöntem:

Haziran 2019-Aralık 2022 tarihleri arasında endoskopi ünitemizde nedeni bilinmeyen DEA’nın değerlendirilmesi kapsamında özofagogastroduodenoskopi işlemi sırasında duodenal biyopsi yapılan 18 yaş üstü ardışık 248 hasta çalışmaya dahil edildi. ÇH prevalansı retrospektif olarak değerlendirildi. Anormal duodenal histolojiye sahip hastaların anti-endomysiyal antikor ve doku transglutaminaz antikor seviyeleri değerlendirildi. ÇH tanısı pozitif serolojik test ve anormal duodenal histoloji ile konuldu. Histopatolojik değişiklikler Marsh sınıflamasına göre değerlendirildi.

Bulgular:

Çalışma kriterlerini karşılayan toplam 248 hasta (171 kadın) çalışmaya alındı. Duodenum biyopsisi alınan 8 (%3,2) hastada ÇH saptandı. ÇH’nin yaş ortalaması 36±14 idi. Kadın erkek oranı 1,3:1 olarak bulundu. Histopatoloji 5 hastada (%62,5) Marsh evre III, 2 hastada (%25) Marsh evre II ve 1 hastada (%12,5) Marsh evre I lezyonları gösterdi. Duodenal biyopside (Marsh I, II & III) patolojik değişiklik gösteren tüm hastaların serolojisi pozitifti. ÇH olan ve olmayan DEA olan hastalar arasında ortalama hemoglobin, ortalama alyuvar hacmi ve ferritin düzeylerinde anlamlı fark yoktu.

Sonuç:

DEA hastalarının üst endoskopik muayenesi sırasında alınan rutin duodenal biyopsiler ÇH’de tanısal fayda sağlamaktadır. Bu nedenle, bu uygulama, mukozanın endoskopik görünümü normal olsa bile, DEA’lı hastaların tanısal çalışmalarında sistematik olarak yer almalıdır.

Anahtar Kelimeler: Çölyak hastalığı, demir eksikliği anemisi, duodenal biyopsi