Amaç:

Koronavirüs hastalığı-2019 (COVID-19) pandemisi sürecinde anesteziyoloji hekimlerinin elektrokonvülsif tedavi (EKT) uygulamasına yaklaşımı, EKT sırasında alınan koruyucu güvenlik önlemleri, kişisel koruyucu ekipman (KKE) kullanımı, anestezi uygulamaları ile ilgili durum ve yaklaşımlarını değerlendirmektir.

Yöntem:

Türkiye genelindeki anestezi öğretim görevlisi, uzman doktor ve araştırma görevlileri, pandemi sürecinde EKT uygulamalarındaki değişiklikler, KKE kullanımı, çalışan ve hasta güvenliği ile ilgili soruları içeren anket formu online ve Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği aracılığıyla gönderilerek araştırmaya katılmaya davet edildi.

Bulgular:

Çalışmaya 130 kişi yanıt verdi, yanıt verenlerin sonuçları analiz edildi. Katılımcıların %43,8’ü (n=25) uzman hekim, %36,9’u (n=57) araştırma görevlisi, %19,2’si (n=48) öğretim görevlisiydi. Hastane dağılımı %43,8 (n=57) üniversite, %47,7 (n=67) eğitim araştırma, %8,5 (n=11) özel ve devlet hastanesi idi. Pandemide EKT uygulamaya devam ettiğini belirtenlerin oranı %63,8 (n=83) iken %76,9’u (n=100) hastanelerinde EKT uygulama sayılarında azalma olduğunu söylemişlerdir. EKT sırasında odada bulunan kişi sayısı katılımcıların %73,8’inde (n=96) 4 ve altında, EKT arası 30 dakika üzerinde bekleme süresi uygulayan katılımcıların oranı %9,2 (n=12) idi. Anestezi cihazı ekshalasyon valfine hepafiltre uygulama oranı %93,8; preoksijenizasyon uygulama oranı %85,4; balon maske ventilasyon uygulama oranı %77,7 olarak bulundu. EKT uygulaması sırasında katılımcıların %45’i her zaman KKE kullandığını, %10’u hiçbir uygulamada KKE kullanmadığını belirtti. KKE kullanım oranlarına bakıldığında sırasıyla %93,1’inde N95 (FFP2/FFP3), %50,8’inde tek kat eldiven, %50,8’inde boks gömleği ve %49’unda cerrahi maske kullanıldığı görüldü. Katılımcıların %53,8’i KKE temininde zorluk çekmediğini belirtirken, %29,2’si N95 (FFP2/FFP3) temininde zorluk yaşadıklarını belirtmişlerdir. EKT öncesi 24-48 saat içinde COVID polimereaz zincir reaksiyon (PCR) testine bakılma oranı %66,9 olarak bulunurken; katılımcıların %8,5’i hastalara COVID PCR testi yapılmadığını belirtmiştir. Katılımcıların %14,6’sı ise COVID-19 pozitif hastalara EKT uyguladığını söylemiştir. Uygulama sonrası hekimlerden %9,2’sinin COVID-19 enfeksiyonu geçirdiği saptanmıştır.

Sonuç:

Pandemi sürecinde EKT uygulamaları büyük oranda azalmıştır. EKT’de aerosol oluşumuna sebep olacak uygulamalara, KKE kullanımının önemine ve bu konuda kılavuzların önerileri doğrultusunda bilgi düzeylerine yönelik sorular ile uygulama farklılıklarına dikkat çekmek istedik. Olası bir pandemi varlığında çalışan ve hasta güvenliği açısından, kılavuzların bilinmesi ve uygulanmasının önemli olacağı kanısındayız.

Anahtar Kelimeler: Anestezi, COVID-19, elektrokonvülsif tedavi, kişisel koruyucu ekipman, yaklaşım