ÖZET

Amaç:

Travmatik subaraknoid kanamada son durumu etkileyen faktörlerin belirlenmesi.

Yöntem ve Gereçler:

Kırk dört travmatik subaraknoid kanamalı olgu retrospektif olarak değerlendirildi. Hastalar yaşlarına göre yaşlı (65 yaş ve üstü), erişkin (16-64 yaş) ve çocuk (<16 yaş) olarak üç gruba ayrıldı. Başvurudaki klinik tablo Glasgow Koma Skalası ile değerlendirildi. Buna göre olgular ayrıca 3 gruba ayrıldı: Hafif kafa travması (Glasgow Koma Skalası skoru 13-15), orta dereceli kafa travması (8-12) ve ağır kafa travması (3-7).

Bilgisayarlı tomografideki subaraknoid kanama miktarı Fisher indeksiyle değerlendirildi. Ek bulgular kaydedildi. Son izlemde baş ağrısı olup olmaması ve hastanın işe ya da okula dönüp dönmediği sorgulandı.

Bulgular:

Olguların 11’i çocuk, 10’u yaşlı, 23’ü erişkin gruptaydı. Olguların 12’si 1-49 günler arasında öldü. Diğerleri ortalama 14,6 ay (10-30) izlendi.

Çocuk grubunda başvurudaki travma şiddeti anlamlı olarak daha iyi (p=0.004), subaraknoid kanama derecesi daha düşük ve klinik sonuçlar daha iyiydi.

Travma şiddeti artıkça kanama derecesi arttı (p=0.016). Klinik sonucu etkileyen en önemli faktörler başvurudaki travma şiddeti (p=0.0001), Fisher indeksi (p=0.003) ve tomografide ek bulgu olup olmaması (p=0.0001) idi. Son izlemde baş ağrısı olması ile Fisher indeksi arasında anlamlı bir ilişki bulundu (p=0.0001).

Sonuç:

Travmatik subaraknoid kanama çocuk yaş grubunda genellikle iyi gidiş gösterirken, yaşlılarda subaraknoid kanamaya genellikle başka kafa içi lezyonlar da eşlik eder ve klinik gidiş kötüdür. Sonucu etkileyen önemli etkenler ilk BT’deki kanama miktarı, eşlik eden bulgu varlığı ve travmanın şiddetidir.