ÖZET

Amaç:

Subkortikal alanlardan neokortekse uzanan asetilkolinerjik nöronların öğrenme ve bellek süreçlerinde rol aldığı bilinmektedir. Alzheimer hastalığında (AH) yapılan otopsi incelemeleri bazal magnoselüler çekirdekteki nöronlarda atrofi veya azalma olduğunu göstermiştir. Bu çalışmada deneysel AH modelinde bozuk öğrenme ve bellek fonksiyonlarının, fötal nöral doku transplantasyonu ile düzelmesinin mümkün olup olmadığı araştırıldı.

Yöntem:

Deneysel çalışmada 37 adet Wistar albino cinsi genç erişkin erkek sıçan kullanıldı. AH modeli sağ bazal magnoselüler çekirdeğe stereotaktik yöntemle verilen, nörotoksik bir ajan olan kainik asit ile oluşturuldu. Greftler aynı cins sıçanların 14-16 günlük fetuslarından alındı. Kolinerjik nöronları içeren doku ventral ön beyinden, non-kolinerjik nöronların olduğu doku ise telensefalik vezikülden elde edilerek, hücre süspansiyonu haline getirildi ve stereotaktik yöntemle ipsilateral frontal kortekse implante edildi. Hacimsel öğrenme ve bellek fonksiyonları Morris’in “water maze” testi ile değerlendirildi.

Bulgular:

Tek taraflı bazal magnoselüler nükleus lezyonları ile sıçanlarda hacimsel öğrenme ve bellek fonksiyonları bozuldu. Erken dönemde bozulan bu fonksiyonlar geç dönemde kısmen düzeldi. Hem kolinerjik hem de non-kolinerjik fötal doku implantasyonu ile bu düzelmenin hızlandığı saptandı.

Sonuç:

Çalışmamızda hem kolinerjik hem de non-kolinerjik fötal nöral doku implantasyonu ile hacimsel öğrenme ve bellek fonksiyonlarının düzelmesi, greftin alıcı doku ile fonksiyonel sinapslar oluşturmasından ziyade, implantasyonun endojen nöral kök hücrelerini regüle etmesi ve trofik mekanizmaları harekete geçirmesi sonucu, sağ kalan az sayıdaki kolinerjik nöronların çoğalması ve yeni sinapslar oluşturarak bozulmuş bağlantıları yeniden kurması ile açıklanabilir.