Öz

Amaç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan ergenlerde ebeveynlerinden algıladıkları duygu dışavurumunu (DD) değerlendirmek ve DD ile işlevsellikte bozulma arasındaki ilişkiyi, içe yönelim ve dışa yönelim belirtileri arasındaki ilişkiyi incelemektir.

Yöntem: Çalışmaya DEHB tanısı konmuş 12-17 yaş aralığında 50 ergen dahil edilmiştir. Ergenlere ergenlerde kısaltılmış duygu dışavurum ölçeği (KDDÖ) ve 11-18 yaş gençler için kendini değerlendirme ölçeği (YSR) uygulanmıştır. Ebeveynlere Weiss işlevsellikte bozulma ölçeği-ebeveyn formu (WİBÖ-E) ve 6-18 yaş çocuklar için davranış değerlendirme ölçeği (CBCL) doldurulmuştur.

Bulgular: Erkeklerde müdahalecilik alanında annelerinde algıladıkları duygu dışavurum algısının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Erkeklerin babalarında algıladıkları toplam duygu dışavurum algısının daha yüksek olduğu bulunmuştur. WİBÖ-E toplam puanı ile KDDÖ anne ve baba arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Ergenlerin DD algıları ile kendilerini değerlendirdikleri YSR toplam, içe yönelim ve dışa yönelim puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmamıştır. Ergenlerin algıladıkları DD’ler ile CBCL’nin toplam, içe yönelim ve dışa yönelim puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

Sonuç: DD ile ilgili çalışmaların sonuçları, ebeveyn eleştirisinin ve çocukla düşük düzeyde olumlu ilişkinin DEHB belirtilerindeki değişimi yordayıp yordamadığı ve DEHB belirtilerindeki değişimin potansiyel yordayıcıları olup olmadığı sorusu açısından yetersizdir. Bulgularımız, DEHB’li ergenlerde algılanan yüksek duygu dışavuruma rağmen, algılanan DD ile günlük yaşamdaki işlevsellik arasında anlamlı bir ilişki olmadığını göstermiştir. Ayrıca, sonuçlarımız DEHB’ye ek olarak KOKGB komorbiditesinin algılanan DD’de anlamlı bir farklılığa yol açmadığını göstermiştir.