Öz

Bu derlemede, Sabuncuoğlu’nun cerrahiye katkıları ve cerrahi esnasında anestezi ve analjezi amaçlı kullanmış olduğu murkid adlı karışımdaki badem (Amygdalus communis, Prunus dulcis, Prunus amygdalus) ve adamotu (Mandragora autumnalis) bitkilerinin, modern tıbbi farmakognozi açısından, anestezik etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Sabuncuoğlu’nun uyguladığı cerrahi teknikler, Murkid adı verilen karışımla birlikte literatür ışığında detaylı bir şekilde incelenmiştir. Referans kaynaklardan yararlanılarak Sabuncuoğlu’nun cerrahiye katkıları ve mürşit adı verilen karışımdaki badem (Amygdalus communis, Prunus dulcis, Prunus amygdalus) ve Mandragora autumnalis bitkilerinin anestezik etkileri modern tıbbi farmakognozi açısından araştırılmıştır. Murkid, yüzlerce yıl önce keşfedilen ve kendi döneminde değerlendirildiğinde oldukça etkili olduğu görülen bir karışımdır. Fakat doz ayarı yapılmadığında toksiktir. Ayrıca doza bağlı; bulanık görme, baş ağrısı, deride kızarıklık, kusma, taşikardi gibi yan etkilere sahiptir. Badem, “Rosaceae” familyasında yer alan latince “Amygdalus communis” türünden kabul edilmektedir. Badem çekirdeklerinin acı olanları tüketilmemelidir. Tohum B17 vitamini olarak bilinen “laetrile” ve antitümör “taksifolin”i içermektedir. Yaprakları diyabet tedavisinde kullanılmaktadır.

Sabuncuoğlu, günümüzde kullanılan cerrahi tekniklerinin ve anestezi uygulamalarının bir kısmını zamanının çok ötesinde, yüzyıllar öncesinden başarı ile uygulamış ve nakletmiş bir Türk tıp adamdır. Murkid’in barındırdığı etken maddelerin modern tıpta anestezi alanında kullanımı ile ilgili çalışmalara ihtiyaç vardır.