Amaç:

Majör yanık yaralanmalarından sonra hastalarda masif sistemik enflamatuvar yanıt görülmektedir. Modern yanık ünitelerinde yanığa bağlı ölümlerin yaklaşık %54’ü, ozmotik şok ve hipovolemi yerine başvurudan 72 saat sonra septik şok ve çoklu organ disfonksiyonu sendromu nedeniyle meydana gelmektedir. Sepsisin erken teşhisi ve etkin tedavisi, yanık hastalarında, özellikle ciddi yanıklarda fayda sağlayacaktır. Bu çalışmada toplam yanık vücut yüzey alanı (TVYA) %30’dan fazla olan hastalarda mortaliteyi tahmin etmek için sistemik enflamatuvar skor (mSIS), C-reaktif protein (CRP), delta nötrofil indeksi (DNI), laktat dehidrogenaz (LDH) ve albümini (ALB) birlikte kullanmayı amaçladık.

Yöntem:

Ocak 2020 ile Aralık 2020 tarihleri arasında merkezimize başvuran hastaların hasta kayıtları geriye dönük olarak incelendi. Hastaların demografik ve yanık ile ilgili özellikleri mortalite varlığı durumuna göre analiz edilmiştir. Hasta kabulü ve taburculuk sırasındaki DNI, CRP, serum ALB ve LDH seviyeleri de kaydedildi. mSIS, tüm hastalar için serum ALB seviyelerine ve lenfosit-monosit oranına göre hesaplanmıştır. Hem yatış hem de taburculuk sırasında DNI, CRP, LDH ve ALB seviyeleri ROC analizi ile analiz edildi.

Bulgular:

Bir yıllık süre içerisinde yanık yoğun bakım ünitesine toplam 55 ağır yanıklı hasta başvurdu. Hastaların ortalama yaşı 40,8 (18-89) yıl ve ortalama yanık TVYA’sı %40,73 idi. Hastaların 13’ü hayatını kaybetti (%23,6). Tüm hastalar için ortalama yatış süresi 35,3 gün olup, tüm ölümler başvurudan 72 saat sonra meydana gelmiştir. Hem yatış hem de taburculuk CRP düzeyleri ölen hastalar için anlamlı derecede yüksekti (sırasıyla p=0,001 ve p=0,000). Gruplar arasında LDH, ALB ve DNI değerleri karşılaştırıldığında, hayatını kaybeden hastalarda LDH ve DNI taburculuk düzeyleri anlamlı olarak yüksek, ALB anlamlı derecede düşüktü, ancak kabul düzeyleri arasında fark yoktu. Mortaliteyi tahmin etmek için enflamatuvar belirteçlerin uygunluğu için ROC eğrisi analizi yapıldı. Devam eden yüksek LDH, CRP ve DNI seviyeleri ve azalan ALB seviyelerinin (sırasıyla; 0,86, 0,92, 0,84) ölüm oranını kısaltılmış yanık şiddet indeksi ve rBAUX’ten daha iyi tahmin ettiği görülmüştür.

Sonuç:

Hastanın yanık yoğun bakım ünitesine kabul edildiği andaki yaşam beklentisinin tahmin edilmesi, tedavi şemasının belirlenmesinde en büyük yardımcıdır. Mortalite tahmini için çoğunlukla yanık şiddeti skorları kullanılır ve bunlardan yaygın olarak kullanılanları TVYA ve yaşa dayanmaktadır. Bazen özellikle birinci basamaktan sevk edilen hastalar için toplam vücut yüzey alanının (TBSA) hesaplanması zor olabilir. Bu çalışma ile TBSA’dan bağımsız olarak, sadece tam kan sayımı, serum ALB ve CRP seviyeleri ile mortalite tahmininin mümkün olabileceği gösterilmiştir. Ayrıca, yoğun bakımda kalış sırasında artan DNI, LDH ve CRP seviyeleri ve azalan ALB seviyeleri mortalite için alarm verici olmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Albümin, CRP, DNI, LDH, mortalite, mSIS, yanık