ÖZET

Amaç:

Üst gastrointestinal (GİS) kanamalar günümüzde mortalite ve morbiditenin önemli bir nedenidir ve halen hastaların takip ve tedavi maliyetleri yüksektir. Bu çalışmada üst GİS kanamalı hastaların risk skorlarının mortalite ve morbidite öngörüsündeki değerliliği araştırıldı.

Yöntem:

Çalışmada Ocak 2015-Ocak 2016 tarihlerinde, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği’nin acil servisine üst GİS kanama tanısı ile gelen hastaların dosyaları retrospektif olarak incelendi. Endoskopik incelemelerde varis (özofageal ve gastrik) ile gelişen üst GİS kanaması varlığı görülen hastalar çalışmaya alınmadı. Endoskopik bulgulara göre Forrest sınıflaması yapıldı. Forrest sınıflamasında kanayan ülserler görünümlerine göre şu şekilde sınıflandırılmaktadırlar: ‘‘Forrest 1a; fışkırır tarzda aktif kanama’’, Forrest 1b; ‘‘sızıntı tarzında aktif kanama’’, Forrest 2a; ‘‘kanamayan görünür damar’’, Forrest 2b; ‘‘yapışık pıhtı’’, Forrest 2c; ‘‘düz pigmente lezyon’’, Forrest 3; ‘‘kanama bulgusu yok’’. Rockall skorlaması sınıflandırması yaş, nabız, sistolik kan basıncı, komorbid hastalık gibi klinik kriterlerin yanında, endoskopik tanı ve hemoraji gibi endoskopi bulgularına göre hesaplandı. Buna göre üçten düşük skor iyi prognozu gösterdi. Glasgow-Blatchford risk skorlama sınıflandırması üre azotu, hemoglobin, sistolik kan basıncı, nabız, melena varlığı, senkop, karaciğer hastalığının varlığı, kalp yetmezliği bulunması durumlarına göre hesaplandı. Bu skorlamada hastalar 0-23 puan aralığında olabilir ve skor artışına göre endoskopik müdahale gereksinimi de artmaktadır.

Bulgular:

Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 57,39±19,14 yıl idi. Olguların %72’si (n=121) erkekti. Olguların başvuruda %88,7’sinde melena varlığı görülürken, %61,9’unda peptik ülser, %12,5’inde genel cerrahi konsültasyon yapıldığı görüldü. Olguların Forrest sınıfları arasında yatış süreleri, kan transfüzyonu skor ortalamaları açısından anlamlı bir farklılık bulunmadı (p>0,05). Rockall ve Glasgow-Blatchford skorunun yatış süresi, kan transfüzyonu ihtiyacı, tekrar kanama, yoğun bakım takibi, cerrahi girişim ve mortalite görülen olgularda daha yüksek değerlere sahip olduğu bulundu (p<0,05).

Sonuç:

Rockall ve Glasgow-Blatchford risk skorlarının morbidite ve mortalite oranları ile ilişkili olması hastaların sadece endoskopik görüntülerine göre değerlendirilmemeleri gerektiğini göstermiştir. Geniş çaplı prospektif çalışmalarda, üst GİS kanamalı hastalara yaklaşımda bu skorlamalar kullanılabilir.

References

Adler DG, Leighton JA, Davila RE, Hirota WK, Jacobson BC, Qureshi WA, et al. ASGE guideline: the role of endoscopy in acute non-variceal upper-GI hemorrhage. Gastrointest Endosc 2004;60(4):497-504.

Arlt GD, Leyh M. Incidence an pathophysiology of peptic ulcer bleeding. Langenbecks Arch Surg 2001;386(2):75-81.

Memişoğlu K. Acute upper gastrointestinal system bleeding. Turkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2005;1(4):1-6.

Barkun A, Bardou M, Marshall JK. Consensus recommendations for managing patients with nonvariceal upper gastrointestinal bleeding. Ann Intern Med 2003;139(10):843-857.

Feldman M, Friedman LS, Sleisenger MH. Sleisenger & Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease: pathophysiology, diagnosis, management. 7th ed. New York: Elseiver, 211-243.

Sung JJY. The role of acid suppression in the management and prevention of gastrointestinal hemorrhage associated with gastroduodenal ulcers. Gastroenterol Clin North Am 2003;32(3):11-23.

Blatchford O, Murray WR, Blatchford M. A risk score to predict need for treatment for upper gastrointestinal hemorrhage. Lancet 2000;356(9238):1318-1321.

Campbell HE, Stokes EA, Bargo D, Logan RF, Mora A, Hodge R, et al. Costs and quality of life associated with acute upper gastrointestinal bleeding in the UK: cohort analysis of patients in a cluster randomised trial. BMJ Open 2015;5(4):e007230.

Das A, Wong RCK. Prediction of outcome of acute GI hemorrhage: a review of risk scores and predictive models. Gastrointest Endosc 2004;60(1):85-93.

Gralnek IM. Outpatient management of low-risk nonvariceal upper GI hemorrhage. Are we ready to put evidence into practice. Gastrointest Endosc 2002;55(1):131-134.

Altraif I, Handoo FA, Aljumah A, Alalwan A, Dafalla M, Saeed AM, et al. Effect of erythromycin before endoscopy in patients presenting with variceal bleeding: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Gastrointest Endosc 2011;73(2):245-250.

Imperiale TF, Birgisson S. Somatostatin or octreotide compared with H2 antagonists and placebo in the management of acute nonvariceal upper gastrointestinal hemorrhage: a meta-analysis. Ann Intern Med 1997;127(12):1062-1071.

Wang CY, Qin J, Wang J, Sun CY, Cao T, Zhu DD. Rockall score in predicting outcomes of elderly patients with acute upper gastrointestinal bleeding. World J Gastroenterol 2013;19(22):3466-3472.

Monteiro S, Gonçalves TC, Magalhães J, Cotter J. Upper gastrointestinal bleeding risk scores: Who, when and why? World J Gastrointest Pathophysiol 2016;15(1):86-96.

Oakland K. Risk stratification in upper and upper and lower GI bleeding: Which scores should we use?. Best Pract Res Clin Gastroenterol 2019;42-43:101613.

Güngör B, Topgül K, Anadol AZ, Gök A, Kesim M. Results of emergent surgery for the upper gastrointestinal bleeding. J Exp and Clin Med 2005;22:78-84.

Önder A, Kapan M, Taşkesen F, Aliosmanoğlu İ, Arıkanoğlu Z, Gül M, et al. Risk factors in non-variceal and non-malignancy upper gastrointestinal system bleedings in the patients undergoing surgery. Turkish J Surg 2011;27(4):216-221.

Klebl F, Bregenzer N, Schöfer L, Tamme W, Langgartner J, Schölmerich J, et al. Risk factors for mortality in severe upper gastrointestinal bleeding. Int J Colorectal Dis 2005;20(1):49-56.

Martínez-Cara JG, Jiménez-Rosales R, Úbeda-Muñoz M, de Hierro ML, de Teresa J, Redondo-Cerezo E. Comparison of AIMS65, Glasgow-Blatchford score, and Rockall score in a European series of patients with upper gastrointestinal bleeding: performance when predicting in-hospital and delayed mortality. United European Gastroenterol J 2016;4(3):371-379.

Sengupta N, Tapper EB, Patwardhan VR, Ketwaroo GA, Thaker AM, Leffler DA, et al. High Glasgow Blatchford Score at admission is associated with recurrent bleeding after discharge for patients hospitalized with upper gastrointestinal bleeding. Endoscopy 2016;48(1):9-15.

Aldemir M, Yılmaz G, Öztürk A. Surgical treatment in upper gastrointestinal bleeding. Cağdaş Surg J 2002;16:72-77.

Budimir I, Stojsavljević S, Baršić N, Bišćanin A, Mirošević G, Bohnec S, et al. Scoring systems for peptic ulcer bleeding: Which one to use? World J Gastroenterol 2017;23(41):7450-7458.

Botianu A, Matei D, Tantau M, Acalovschi M. Mortality and need of surgical treatment in acu-te upper gastrointestinal bleeding: a one year study in a tertiary center with a 24 hours / day-7 days / week endoscopy call. Has anything changed? Chirurgia (Bucur) 2013;108(3):312-318.

Johnston MR, Murray IA, Schultz M, McLeod P, O’Donnell N, Norton H, et al. Does preendoscopy rockall score safely identify low risk patients following upper gastrointestinal haemorrhage? Gastroenterol Res Pract 2015;2015:410702.

Kalkan Ç, Soykan I, Karakaya F, Tüzün A, Gençtürk ZB. Comparison of three scorıng systems for risk stratifıcation in elderly patıents wıth acute upper gastrointestinal bleedıng. Geriatr Gerontol Int 2017;17(4):575-583.

Bryant RV, Kuo P, Williamson K, Yam C, Schoeman MN, Holloway RH, et al. Performance of the Glasgow–Blatchford score in predicting clinical outcomes and intervention in hospitalized patients with upper GI bleeding. Gastrointest Endosc 2013;78(4):576-583.

Yaka E, Yılmaz S, Doğan NÖ, Pekdemir M. Comparison of the Glasgow-Blatchford and AIMS65 scoring systems for risk stratification in upper gastrointestinal bleeding in the emergency department.Acad Emerg Med 2015;22(1):22-30.

Custovic N, Husic-Selimovic A, Srsen N, Prohic D. Comparison of Glasgow-blatchford score and rockall score in patients with upper gastrointestinal bleeding. Med Arch 2020;74(4):270-274.

Varis Dışı Üst Gastrointestinal Kanamalarda Risk Skorlamalarının Değerlendirilmesi

ÖZET

References