ÖZET

Papaverin doğrudan etkili bir damar genişletici ilaçtır ve subaraknoid kanama sonrası gelişen vazospazm tedavisinde sık olarak kullanılır. Ancak aterosklerotik damarlar üstündeki etkinliği çok iyi bilinmemektedir.

Yirmi dört Yeni Zelanda tipi erkek tavşan 4 gruba ayrıldı: Normal, aterosklerotik, normal vazospastik ve aterosklerotik vazospastik damarlar. Aterosklerotik gruplar (2 ve 4) 4 hafta boyunca yüksek kolesterol diyetiyle, diğer gruplar normal diyetle beslendi. Kolesterol düzeyleri diyet öncesi ve sonrasında ölçüldü. Grup 3 ve 4’te ana karotis arterlere vazospazm modeli uygulandı. Bütün deneklerin sol anakarotis arterine lokal olarak papaverin (çalışma alt grupları a) ve sağ karotislerine serum fizyolojik (kontrol alt grupları b) uygulandı. Topikal uygulamadan önce ve 10, 20, 30, 40, 50 ve 60 dakika sonra damar çapları ölçüldü ve gruplar arasında karşılaştırıldı. Ayrıca bütün deneklerden alınan arter örnekleri histolojik olarak değerlendirildi.

Ateroskleroz gruplarında (2 ve 4) diyet sonrası kolesterol düzeyleri anlamlı olarak yükseldi. Ateroskleroz ve vazospazm gelişmesi uygun gruplarda histolojik olarak doğrulandı. Papaverin uygulanması tüm gruplarda serum fizyolojik uygulanmasına göre damarda anlamlı bir genişleme sağladı. En belirgin genişleme normal damarlarda görüldü, Grup 2-4’te genişletici etki giderek azaldı.

Papaverinin damar genişletici etkisi ateroskleroz varlığında azaldı. Aterosklerotik olgularda etkin lokal papaverinin dozunun belirlenmesi için yeni deneysel ve klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.