ÖZET

Amaç:

Kardiyopulmoner baypas için sistemik antikoagülasyon vazgeçilmez bir konudur. Bu amaçla kullanılan heparin kadar bu etkiyi ortadan kaldıran protamin de çok önemlidir. Ancak az yapılması kadar fazla yapılması da birtakım yan etkilere neden olabilmektedir. Çalışmamızda farklı dozlarda yapılan protamin uygulamasının intraoperatif greft açıklığı ve postoperatif kanama miktarları üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntem:

İzole koroner arter baypass cerrahisi yapılması planlanan 80 hasta iki eşit gruba ayrıldı. Bir gruba 1:1 oranında (grup 1) diğer gruba (grup 2) ise 1:0,75 (heparin: protamin) dozlarında uygulama yapıldı. Grupların demografik özellikleri, operatif verileri (baypas süresi, klemp süresi, sıcaklık, aktif pıhtılaşma zamanı değerleri vb.), postoperatif takip parametreleri karşılaştırıldı. Hastalara kullanılan greftlerde transit time flow measurement (TTFM) ölçümleri yapıldı. Kanama miktarları ve transfüzyon miktarları kaydedildi ve karşılaştırıldı.

Bulgular:

Gruplar arasında demografik özellikler açısından farklılık görülmedi. Operatif veriler (kardiyopulmoner bypass süresi, klemp süresi, sıcaklık vb.) açısından her iki grubun verileri benzer nitelikteydi. Grup 1’de bir hastada kullanılan safen vendeki TTFM ölçümlerinde pulsatilite indeksi değeri yüksek bulundu (safen vende trombüs). Diğer grupta da bir hastada sol internal meme arterinde akım yüksek bulundu (vazospazm). Eritrosit süspansiyonu transfüzyon miktarları grup 2’de kısmen fazla olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,909). Grup 2’de kullanılan taze donmuş plazma miktarı anlamlı olarak fazla idi (p=0,001). Yine aynı şekilde drenaj miktarları açısından anlamlı bir farklılık yoktu (p=0,968).

Sonuç:

Heparin ve protamin kalp cerrahisi için vazgeçilmez iki ilaçtır. Ancak protamin dozunun gereksiz miktarda fazla yapılmasının kanama ve transfüzyon miktarları için olumlu bir katkısı olmamakla beraber aksine intraoperatif greft tıkanıklıkları için kolaylaştırıcı etki yapabilmektedir. Bu konuda daha güçlü yorumlar için daha geniş hasta sayıları ile çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

References

Rosin MW, Holt D. Heparin dose and postoperative bleeding in patients undergoing cardiopulmonary bypass. J Extra Corpor Technol 2013;45(4):228-234.

Mochizuki T, Olson PJ, Szlam F, Ramsay JG, Levy JH. Protamine reversal of heparin affects platelet aggregation and activated clotting time after cardiopulmonary bypass. Anesth Analg 1998;87(4):781-785.

Khan NU, Wayne CK, Barker J, Strang T. The effects of protamine overdose on coagulation parameters as measured by the thrombelastograph. Eur J Anaesthesiol 2010;27(7):624-627.

Koster A, Börgermann J, Gummert J, Rudloff M, Zittermann A, Schirmer U. Protamine overdose and its impact on coagulation, bleeding, and transfusions after cardiopulmonary bypass: results of a randomized double-blind controlled pilot study. Clin Appl Thromb Hemost 2014;20(3):290-295.

Olsson A, Alfredsson J, Håkansson E, Svedjeholm R, Berglund J, Berg S. Protamine reduces whole blood platelet aggregation after cardiopulmonary bypass. Scand Cardiovasc J 2016;50(1):58-63.

Bolliger D, Szlam F, Azran M, Koyama K, Levy JH, Molinaro RJ, et al. The anticoagulant effect of protamine sulfate is attenuated in the presence of platelets or elevated factor VIII concentrations. Anesth Analg 2010;111(3):601-608.

Hong X, Shan PR, Huang WJ, Zhu QL, Xiao FY, Li S, et al. Influence of Body Mass Index on the Activated Clotting Time Under Weight-Based Heparin Dose. J Clin Lab Anal 2016;30(2):108-113.

Meesters MI, Veerhoek D, de Lange F, de Vries JW, de Jong JR, Romijn JW, et al. Effect of high or low protamine dosing on postoperative bleeding following heparin anticoagulation in cardiac surgery. A randomised clinical trial. Thromb Haemost 2016;116(2):251-261.

Bull BS, Hay KL, Herrmann PC. Postoperative bypass bleeding: a bypass-associated dilutional (BAD) coagulopathy? Blood Cells Mol Dis 2009;43(3):256-259.

Abuelkasem E, Mazzeffi MA, Henderson RA, Wipfli C, Monroe A, Strauss ER, et al. Clinical impact of protamine titration-based heparin neutralization in patients undergoing coronary bypass grafting surgery. J Cardiothorac Vasc Anesth 2019;33(8):2153-2160.

Rossmann P, Matousovic K, Horácek V. Protamine-heparin aggregates. Their fine structure, histochemistry, and renal deposition. Virchows Arch B Cell Pathol Incl Mol Pathol 1982;40(1):81-98.

Butterworth J, Lin YA, Prielipp R, Bennett J, James R. The pharmacokinetics and cardiovascular effects of a single intravenous dose of protamine in normal volunteers. Anesth Analg 2002;94(3):514-522.

DeLucia A, Wakefield TW, Kadell AM, Wrobleski SK, VanDort M, Stanley JC. Tissue distribution, circulating half-life, and excretion of intravenously administered protamine sulfate. ASAIO J 1993;39(3):M715-M718.

Jaques LB. A study of the toxicity of the protamine, salmine. Br J Pharmacol Chemother 1949;4(2):135-144.

Lindblad B, Wakefield TW, Whitehouse WM Jr, Stanley JC. The effect of protamine sulfate on platelet function. Scand J Thorac Cardiovasc Surg 1988;22(1):55-59.

Nybo M, Madsen JS. Serious anaphylactic reactions due to protamine sulfate: a systematic literature review. Basic Clin Pharmacol Toxicol 2008;103(2):192-196.

Brück S, Skrabal C, Träger K, Reinelt H. Kasuistik mit Literaturübersicht - Protamingabe bei Patientin mit Fischeiweißallergie [Risk factors for adverse reactions after protamine administration in adult patients undergoing cardiac surgery- a case report and literature review]. Anasthesiol Intensivmed Notfallmed Schmerzther 2014;49(6):360-366. (German)

Comunale ME, Maslow A, Robertson LK, Haering JM, Mashikian JS, Lowenstein E. Effect of site of venous protamine administration, previously alleged risk factors, and preoperative use of aspirin on acute protamine-induced pulmonary vasoconstriction. J Cardiothorac Vasc Anesth 2003;17(3):309-313.

Ovrum E, Lindberg H, Holen EA, Abdelnoor M, Bech J. Systemic and pulmonary circulatory effects of protamine following cardiopulmonary bypass in man. Scand J Thorac Cardiovasc Surg 1991;25(1):19-24.

Ocal A, Kiriş I, Erdinç M, Peker O, Yavuz T, Ibrişim E. Efficiency of prostacyclin in the treatment of protamine-mediated right ventricular failure and acute pulmonary hypertension. Tohoku J Exp Med 2005;207(1):51-58.

Protamin-heparin Doz Oranının Değiştirilmesinin İntraoperatif Greft Açıklığı ve Postoperatif Kanama Üzerine Etkisinin İncelenmesi

ÖZET

References